Tie Break World - Şubat 2022

Son boyut ise, “çevresel hakimiyettir.” Çevresel hakimiyet, bireyin yaşamını etkin bir şekilde yönetebilmesi ve günlük yaşamın stresiyle başarılı bir şekilde baş edebilmesi durumudur. Çevresel hakimiyet düzeyi yüksek sporcular da etraflarındaki olanakların farkındadırlar ve bunlardan etkin bir şekilde yararlanırlar. Özellikle kariyer yönetiminde başarılıdırlar. Spor ve psikolojik iyi oluş/Herkes aynı seviyede mutlu/enerjik olabilir mi? Düzenli yapılan sporun, beden sağlığına olumlu etkisinin yanında zihinsel yönden gevşemeye, psikolojik iyi oluşa, sakinlik, dinginlik, huzurlu olma hissi gibi olumlu duyguların gelişmesine katkısının olduğu yıllardır biliniyor. Düzenli olarak spor ve fiziksel aktivite yapan bireylerde psikolojik iyi oluşun olumlu yönde geliştiği bilinen bir gerçektir . Bireylerin spor yapma durumlarına göre depresyon, kaygı, öfke ve stres seviyeleri karşılaştırıldığında, spor yapmayan bireylerin daha yüksek olumsuz duygu seviyelerine sahip olduğu ayrıca düzenli olarak fiziksel aktivite yapan bireylerin psikolojik yönden daha iyi hissettikleri tespit edilmiştir. Fakat durum meslek olarak spor yapmaya geldiğinde bir topluluktaki tüm sporcuların psikolojik iyi oluş düzeylerinin yüksek ve aynı düzeyde olması beklenemez. Kişisel faktörler, mizaç, sosyal destek gibi birçok unsur elit sporcularda fark yaratmaktadır. Üst düzeyde spor yapan elit sporcular küçük yaşlardan başlayarak yoğun antrenmana maruz kaldıklarından dolayı ruh sağlıkları ve psikolojik iyi oluşları olumsuz etkilenebilmektedir. Elit sporcu olabilmek için ciddi bir zaman, emek ve gayret harcamak gerekmektedir. Yaşamlarının her döneminde temele sporu koyup diğer alanları onun etrafında şekillendirirler. Maç, antrenman, özel hayata vakit ayıramama ile hayatları tek bir alandan ibaret hale gelmektedir. Bu nedenle yüksek yoğunluklu ve şiddetli antrenmanlar yapan sporcular daha sonra sürantre olup spor kariyerini sonlandırma kararı bile alabilmektedir. Spora ara verme sebepleri ve psikolojik iyi oluş (Evlenmek, çocuk sahibi olmak, eğitimini sürdürmek vs ) Profesyonel spor yaşamı pek çok alanda sporcuların daha kısıtlı yaşamalarına neden olmaktadır. Sporcuların yaşamda anlam arayışları, özerklik ihtiyaçları arttıkça spor hayatlarında geçici vyae kalıcı değişiklikler görülebilir. Örneğin birçok kadın sporcu evlilik, çocuk sahibi olma gibi yaşamsal olayları ileri yıllara, kariyerlerinin sonlarına bırakmaktadır. Çevresel hakimiyet ve özerklik açısından bu bağımlılığın psikolojik iyi oluşa zaman zaman olumsuz etkileri olabilmektedir. Araştırmalar ise erkek sporcuların aile ilişkileri konusunda daha rahat olduğunu göstermektedir. Buna bağlı olarak da kadın sporcuların kariyer dalgalanmaları daha düzensizdir. Aynı zamanda birçok sporcu eğitim ve spor arasındaki ikilemde de oldukça zorlanmaktadır. Profesyonel yaşama adım atanlar ise genellikle üniersite eğitimlerinden feragat etmek zorunda kalır. Bu noktada ise kadın sporcuların üniversite eğitimlerini erkeklere nazaran daha çok tamamladığı araştırmalarla ortaya konmuştur.