TENİS VE YOGA
Tenis, fiziksel kondisyonun en üst düzeyde ve zihinsel bütünlüğün çok önemli olduğu bir spordur. Tenisçiler, bu gereksinimlerin her ikisini de karşılamak için uzun süredir yogadan faydalanmaktadır. Yoga; esneklik, güç ve dengeyi arttırmakla beraber zihni büyük bir hassasiyetle işler ve parlamasını sağlayan bir araçtır. Bunlar odaklanma, motivasyon, kendine güven, inanç, direnç, kontrol, hassasiyet, kararlılık, risk hesaplama, vücut dili ve bunun gibi her birinin iyi düzeylerde olması ve beraberinde ahenkli çalışması gereken niteliklerdir. Oyunun kaderini etkileyecek düzeyde önem taşır.
Yoganın tenis sporcusuna yararları, diğer tüm atletik sporlarda olduğu gibi özellikle odaklanma gücünü arttırması ve geliştirdiği beden esnekliği sayesinde yaralanmalara karşı sporcunun daha dirençli olmasını sağlamasıdır. Her maçta bir dönüm noktası olur ki işler bir anda kötü gitmeye başlar. Bu anlar nadiren fiziksel yorgunluk sebebiyle olur ama çoğu zaman beklenmeyen bir hata veya tekrar eden kayıplar sonrası konsantrasyon kaybı ille başlayan kendine güveni kaybettiren dolayısıyla motivasyonun azalmasına yol açan bundan ötürü de kararlığı kaybettiren ve maçın kaybı ile son bulan, defalarca izlediğimiz bir sürecin başlangıcıdır. İşin kötü yanı tarafı, bu yazgıya o kadar çok oyuncu boyun eğmiştir ki bu süreç adeta öğrenilmiş çaresizlik olarak kendini gösterir.
Oyuncu kendisini artık bu geri dönüşü olamayan yenilgiye giden yolda bulur. Oysa yoga yapan tenis oyuncuları için geri dönüş yolu her zaman vardır, zaten bu yolu yoga sayesine kendileri yaratırlar. İşte bu kalıbı kırmak için yoga öğle büyük bir enstrümandır ki, bundan farklı mizaç ve karaktere sahip birçok ünlü raket faydalanır. Yoga yapan sporcu demek, her zaman mutlaka ermiş statüsüne ulaşmışçasına sakin, çelik gibi sinirlere sahip birilerini de çağrıştırmasın. Buna en iyi örnek John McEnroe gibi yoga tutkunu bir sporcudur. Bu efsanevi oyuncu belki de en fazla raket kırmış oyunculardan biri olarak, kortlarda ki protest tavrı ve sıra dışı tepkileriyle ünlü, renkli ve sempatik ancak sinirli kişiliği ile pek de yoga için iyi bir referans gibi durmuyor değil mi? Oysa Mcenroe yoga ile oyun içinde döngülere girmemeyi, hataların tekrarını engellemeyi ya da strateji değiştirebilmeyi başaran bir raketti. Yoga yapmadan sinirli yapısını oyununa kanalize etmeyi sanırım bu kadar iyi başaramazdı.
TENİS OYUNCUSU İÇİN HANGİ YOGA DURUŞLARI ( ASANALAR) ÖNERİLİR?
A Ş A Ğ I D A K İ 4 A S A N A G E N E L O L A R A K T E N İ S İ Ç İ N F İ Z İ K S E L A N L A M D A E N Y A R A R L I O L A N D I R :
Savaşçı 2 Duruşu ( virabhadrasana2) quadları, kalfları, aşiltendonlarını güçlendirir, hareket uzanımını arttırır ve nasıl kalçalardan hareket edebileceğinizi öğretir. Ağaç Duruşu (vrksasana) bacakları güçlendirir, kalçaları açar, denge ve koordinasyonu geliştirir. Üçgen Duruşu (trikonasana) baldırları güçlendirir ve esnetir, göğsü açar, dengeyi geliştirir, Omurga Çevirme Duruşu (ardha matsyendrasana) kalça ve omuz eklemlerini esnetir, omurgada lumbar bölgesini şekle sokar ve esnetir.
Yoganın tenis sporcusuna faydaları diğer atletik sporlarda olduğu gibi özellikle odaklanma gücünü arttırması ve geliştirdiği beden esnekliği sayesinde yaralanmalara karşı sporcunun daha dirençli olmasını
sağlamasıdır. Bunlara ek olarak, sükunetle gevşemiş ama kontrollü olarak yapılan yoga duruşlarıyla ulaşılan farkındalık durumu da kortta büyük bir avantaj sağlar. Bu sayede hem kontrol hem aksiyon bir arada yaşanabilir. Efor sarfederken bile tetikte kalınıp pozisyon kontrolü sağlanır. Hatalar ve çevresel faktörlerden soyutlanmak önemlidir ancak bunların farkındalığı da yitirilmemelidir. Böylece hem oyundan kopulmaz hem de olumsuzluklardan etkilenme en az düzeyde kalır.
Servislerde ise yoga nefesleri dengeyi bulmayı, gevşemeyi ve oyunu geride bırakıp tekrar anın önemine odaklanmayı sağlar. 1975 Wimbledon finalinde Arthur Ash bu tekniği kullanmış ve efsanevi Conners’ı alt
etmiştir. Saha değişimlerinde Ashbaşını havluyla örtüyor ve kendini kontrollü nefes ile gevşetiyordu.
Yoganın temel yararları nefes kontrolü, konsantrasyon, esneklik, güçlenme olarak gruplandırıyoruz ancak bir beşinci de “proprioception” yani bedensel hareket ve konum duygusu denen iç algıdır. İçalgı vücudun duruş, hareket ve dengesindeki değişimlerin bilincinde olması olarak açıklanabilir. Bedenin bu bilinci yerçekimine direnci, pozisyonu ve ağırlık merkezini hem hareket hem de hareketsizlik durumunda kontrol edebilir. Vücudumuza dağılmış minik sinir merkezleri şeklinde “proprioreseptörler” (içalgı almaçlar) bulunmaktadır. Bunlar beyinde beyincikle (cerebellum) omurilik vasıtasıyla devamlı bilgi alışverişindedirler. Eklem ve kapsüller içindeki noreseptörlerde bunlara dahildir.
F E R D A E R G Ü N E Ş @ Y O G A V E S A Ğ L I K T E N İ S V E Y O G A
Mesela ofiste çalışan durağan bir hayat tarzı süren insanın içalgısı azaldığında sakatlanma riski artar. Nasıl mı? Örneğin 8-10 basamak merdivenden düşünce bir sporcu ile masa başı çalışanı arasında sporcunun daha sağlam kalma olasılığı fazladır değil mi? Evet ve bunu kas gücü ile esnekliğine borçlu olduğunu düşünürüz. Doğru ama bu işin sadece yarısıdır. Diğer yarısı ise bu içalgı denen farkındalıktır. İçalgı, spor, spor yaparken otomatik olarak gelişir ancak yoga ile çok üst düzeylere ulaşır. Durağan kişilerin vücutlarının kaydettiği duruş, hareket ve mekan duygusu aktif hayattaki vücut hareketlerine iyi bir referans olamaz. Bu yüzden beklenmeyen bir fiziksel konum oluştuğunda vücudun buna nasıl bir hareketle tepki vereceğine, nasıl başa çıkabileceğine dair bir kaynağı yoktur ve sakatlanma ihtimali bu yüzden artar. Yoga bu açıdan bu önemli duyumsama yeteneğini çok geliştirmektedir. Yapılan son araştırmalarda maçtan hemen önce yapılan durağan (statik) stretching yani esneme hareketlerinin sakatlanma riskini azaltmadığı görülmüştür. Dinamik yani hareketli esneme ise doğru tekniklerle maç öncesi uygulanabilir ancak tüm esneme hareketleri sırasında sakatlanma riski de olduğu unutulmamalıdır; özellikle durağanesnemenin maçtan önce değil, sonrasında veya antrenmanlarda yapılması daha güvenlidir. Antrenmanlarda yoga ile beraber de uygulanabilir. Araştırmalar göstermektedir ki yoga ve bunun için gereken disiplin sizde meditasyon durumuna benzer fizyolojik şartları oluşturabilir. Endorfin salgılanır ve nabzınız yavaşlar, sinir sisteminiz dinginleşir. Korta adım atarken bulunmak isteyeceğiniz durum budur.
Yoga yapan bazı ünlü raketler: Novak Djokovic
Kei Nishikori Andy Murray
Serena Williams Simona Halep
Venus Williams Martina Hingis Yannick Noah
